Blog | Kody GTU - obowiązkowe oznaczenie towarów i usług na fakturach

Co to są kody GTU i dlaczego są ważne w JPK?

Od października 2020 roku podatnicy VAT w Polsce muszą stosować nową strukturę Jednolitego Pliku Kontrolnego – JPK_V7M lub JPK_V7K. Nowelizacja ta wprowadziła również obowiązek stosowania oznaczeń GTU, czyli Grup Towarowo-Usługowych. Kody GTU są narzędziem służącym do precyzyjnej klasyfikacji wybranych towarów i usług, co ma ułatwić administracji skarbowej identyfikację potencjalnie ryzykownych transakcji.

JPK_V7 – nowe podejście do raportowania VAT

Zgodnie z aktualnymi przepisami, deklaracje VAT-7 oraz VAT-7K zostały zintegrowane ze strukturą JPK. Oznacza to, że przedsiębiorcy nie składają już osobnych dokumentów – wszystko zawarte jest w jednym pliku: JPK_V7M (dla rozliczeń miesięcznych) lub JPK_V7K (dla kwartalnych).
Ten plik zawiera:

część ewidencyjną – wykaz transakcji sprzedaży i zakupu,
część deklaracyjną – dane wcześniej zawarte w formularzach VAT-7/VAT-7K,
oznaczenia GTU – klasyfikację towarów i usług objętych obowiązkiem raportowania.

Czym są oznaczenia GTU?

Kody GTU to specjalne identyfikatory przypisane do 13 kategorii towarów i usług, które są szczególnie istotne z perspektywy organów podatkowych. Podział wygląda następująco:

GTU 01–10: grupy towarowe (np. paliwa, elektronika, tytoń),
GTU 11–13: wybrane usługi (np. doradztwo, reklama, usługi niematerialne).

Użycie odpowiedniego kodu GTU ma na celu wskazanie, że dana transakcja wymaga szczególnej uwagi w kontekście przepisów VAT.

Po co wprowadzono obowiązek oznaczania GTU?

Celem wdrożenia systemu GTU było wzmocnienie kontroli nad obrotem towarami i usługami, które w przeszłości były wykorzystywane do oszustw podatkowych. Kody GTU pomagają fiskusowi szybko wykrywać nieprawidłowości w takich obszarach jak:

sprzedaż wyrobów energetycznych i alkoholowych,
handel sprzętem elektronicznym (np. smartfony, laptopy),
świadczenie usług doradczych, prawnych, księgowych i reklamowych,
transakcje związane z handlem uprawnieniami do emisji CO₂.

Kogo dotyczy obowiązek stosowania GTU?

Kody GTU muszą stosować tylko sprzedawcy, którzy wystawiają faktury dokumentujące sprzedaż towarów lub usług zaklasyfikowanych do jednej z 13 grup. Nabywcy nie mają obowiązku oznaczania tych transakcji w swoich plikach JPK.
Każdy podatnik VAT powinien przed wystawieniem faktury sprawdzić, czy dana transakcja podlega pod którąś z grup GTU – jeśli tak, odpowiedni kod należy uwzględnić w dokumentacji.

Jak poprawnie oznaczać GTU w fakturach i JPK?

W praktyce, kod GTU powinien być przypisany do każdej faktury sprzedażowej zawierającej towary lub usługi objęte obowiązkiem oznaczenia. Choć nie ma konieczności umieszczania kodu bezpośrednio na wydruku faktury, wiele firm wprowadza go dla jasności – zwłaszcza że jest on wymagany w strukturze elektronicznej JPK_V7.

👉 Wskazówka: Użyj programu do fakturowania, który automatycznie dodaje GTU do faktur i generuje pliki JPK – np. Fakturowanie OnBiznes od dGCS Biznesmen.

W jakich sytuacjach nie trzeba stosować kodów GTU?

Nie każda transakcja podlega obowiązkowi oznaczenia kodem GTU. Przykłady wyłączeń obejmują:

wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) i import usług,
sprzedaż ewidencjonowaną na kasie fiskalnej (zbiorcze raporty),
transakcje bez faktur (np. sprzedaż detaliczna),
przypadki odwrotnego obciążenia, gdzie podatnikiem jest nabywca.

Kod GTU	Opis grupy towarów lub usług
GTU_01	Dostawa napojów alkoholowych – w tym alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, zgodnie z przepisami o akcyzie WIĘCEJ.
GTU_02	Dostawa towarów, na które nałożony jest obowiązek rejestracji obrotu przy użyciu kas fiskalnych – np. paliwa silnikowe (benzyna, olej napędowy, gaz LPG) WIĘCEJ.
GTU_03	Dostawa olejów opałowych i napędowych, objętych monitorowaniem przewozu towarów (SENT) WIĘCEJ.
GTU_04	Dostawa wyrobów tytoniowych oraz surowca tytoniowego, a także suszu tytoniowego WIĘCEJ.
GTU_05	Dostawa odpadów – zarówno przemysłowych, jak i surowców wtórnych, w tym metali, szkła, plastiku (np. złom, makulatura) WIĘCEJ.
GTU_06	Dostawa urządzeń elektronicznych i elektrycznych oraz części do nich – np. komputery, smartfony, aparaty fotograficzne, konsole WIĘCEJ.
GTU_07	Dostawa pojazdów oraz części i akcesoriów do nich – w szczególności silników, opon, tarcz, układów hamulcowych WIĘCEJ.
GTU_08	Dostawa metali szlachetnych oraz ich wyrobów – w tym złota, srebra, platyny, a także ich stopów i półproduktów WIĘCEJ.
GTU_09	Dostawa leków, produktów leczniczych, wyrobów medycznych oraz środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które znajdują się w wykazie leków zagrożonych brakiem dostępności WIĘCEJ.
GTU_10	Dostawa budynków, budowli i gruntów – z wyłączeniem lokali użytkowych, usług najmu oraz spółdzielczych praw do lokali WIĘCEJ.
GTU_11	(Kod GTU_11 nie występuje – został pominięty w klasyfikacji przez Ministerstwo Finansów)
GTU_12	Świadczenie usług niematerialnych – m.in. doradczych, księgowych, prawnych, zarządczych, marketingowych, szkoleniowych, reklamowych, badań rynku i opinii, badań naukowych i prac rozwojowych WIĘCEJ.
GTU_13	Świadczenie usług transportowych i gospodarki magazynowej – tylko wybrane pozycje z PKWiU (sekcja H: ex 49.4 i ex 52.1) WIĘCEJ.

Podsumowanie: GTU w codziennej praktyce przedsiębiorcy

Kody GTU to nie tylko dodatkowy obowiązek administracyjny, ale również element strategii państwa w walce z oszustwami podatkowymi. Choć mogą wydawać się skomplikowane, odpowiednie narzędzia i oprogramowanie (np. OnBiznes) znacznie ułatwiają ich stosowanie.
Zadbaj o zgodność swoich faktur i plików JPK z przepisami – to nie tylko obowiązek, ale też ochrona przed ewentualnymi karami.