GTU_05 – Oznaczenie dostawy odpadów i surowców wtórnych

Kod GTU_05 stosuje się wyłącznie do dostaw odpadów i surowców wtórnych, które zostały wprost wymienione w pozycjach 79–91 załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Oznacza to, że GTU_05 dotyczy ściśle określonej, zamkniętej grupy towarów – inne odpady, niewskazane w tym katalogu, nie podlegają oznaczeniu tym kodem.

Jakie towary wchodzą w zakres GTU_05?

Kod ten obejmuje następujące pozycje:

• 11.49.0 – wraki przeznaczone do demontażu (z wyłączeniem statków i innych jednostek pływających),
• 11.51.0 – odpady ze szkła,
• 11.52.0 – odpady papierowe i tekturowe,
• 11.54.0 – inne niż niebezpieczne odpady gumowe,
• 11.55.0 – odpady z tworzyw sztucznych,
• 11.58.0 – odpady niezawierające substancji niebezpiecznych, zawierające metale,
• 12.26.0 – odpady niebezpieczne zawierające metale,
• 12.27 – odpady i części zużytych ogniw i akumulatorów, w tym baterie i akumulatory elektryczne,
• 32.2 – metalowe surowce wtórne,
• 32.31.0 – surowce wtórne pochodzące ze szkła,
• 32.32.0 – papierowe i tekturowe surowce wtórne,
• 32.33.0 – surowce wtórne z tworzyw sztucznych,
• 32.34.0 – gumowe surowce wtórne.

Przykłady odpadów, których nie oznacza się GTU_05

Jeśli dany odpad nie znajduje się na powyższej liście, jego dostawa nie wymaga oznaczenia GTU_05. Dotyczy to m.in.:

• odpadów pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego,
• odpadów z hodowli, przetwórstwa i obrotu produktami zwierzęcymi,
• odpadów drzewnych i z obróbki drewna,
• odpadów z przemysłu wydobywczego i przetwarzania kopalin,
• odpadów bytowo-gospodarczych (np. zmieszanych komunalnych),
• odpadów budowlanych,
• poprzemysłowych odpadów tekstylnych.

Sprzęt elektroniczny a GTU_05

Zgodnie z interpretacją GUS (kod PKWiU 38.11.49.0), kod GTU_05 należy zastosować do sprzedaży zużytego sprzętu elektronicznego i elektrotechnicznego – np. komputerów, smartfonów, telewizorów czy lodówek. Warunkiem jest, że są to urządzenia zużyte i nieprzydatne do dalszego użytkowania. Jeśli dany sprzęt nadal działa i może być wykorzystany, to klasyfikuje się go jako sprzęt używany, a nie odpad, dlatego w takim przypadku GTU_05 się nie stosuje.

Usługi związane z odpadami a GTU_05

GTU_05 nie stosuje się do usług związanych z odbiorem, transportem i utylizacją odpadów, jeżeli:

• opłata za te czynności została wliczona np. w czynsz za najem,
• działania te realizuje firma sprzątająca lub zajmująca się utylizacją.

W takich przypadkach:

• nie dochodzi do przekazania prawa własności do odpadów odbierającemu,
• brakuje świadczenia wzajemnego – odbierający nie uzyskuje żadnego przysporzenia,
• nie ma wynagrodzenia za towar, ponieważ odpady nie są dostarczane jako towar, lecz są przedmiotem usług porządkowych.

Podobnie, GTU_05 nie stosuje się w sytuacji, gdy np. wykonawca robót budowlanych odbiera odpady od swoich podwykonawców. W takim przypadku nie dochodzi do dostawy, a czynność utylizacji nie jest traktowana jako odrębne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Sprzedaż segregowanych odpadów

Jeśli jednak podmiot, który odebrał odpady (np. od mieszkańców), przeprowadził ich segregację, a następnie dokonał ich sprzedaży jako towarów, wówczas należy zastosować oznaczenie GTU_05.
Sprzedaż ta oznacza przekazanie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, co kwalifikuje ją jako dostawę w świetle przepisów podatkowych.

Refakturowanie usług a oznaczenie GTU_05

W sytuacji, gdy następuje refakturowanie kosztów odbioru nieczystości (czyli przeniesienie kosztu usługi na kolejnego odbiorcę), GTU_05 nie ma zastosowania. Powód: nie następuje refaktura towaru, a wyłącznie usługi.

Segregacja i sprzedaż odpadów przez podatnika VAT

Jeśli podatnik VAT zdecyduje, że zamiast przekazywać odpady komunalne do odbioru w ramach usługi, będzie je selektywnie gromadził i sprzedawał, to taka transakcja wymaga wystawienia faktury i oznaczenia jej kodem GTU_05. W tym przypadku mamy do czynienia z dostawą towaru – odpadu – co stanowi czynność opodatkowaną.

Płatność podzielona (MPP)

Niezależnie od obowiązku oznaczenia GTU, w przypadku transakcji jednorodnych o wartości powyżej 15 000 zł brutto, konieczne jest zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności (MPP) oraz dokonanie przelewu na rachunek VAT.

Dostawa nieodpłatna a GTU_05

Jeśli odpady przekazywane są nieodpłatnie, ale czynność ta traktowana jest jako dostawa odpłatna zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, wówczas nie stosuje się GTU_05. W takiej sytuacji należy sporządzić dokument wewnętrzny (oznaczenie WEW) w strukturze JPK_V7.

Dostawy pierwotne i wtórne

Kod GTU_05 stosuje się niezależnie od tego, czy dostawcą jest:

• pierwotny wytwórca odpadu (np. fabryka lub warsztat),
• czy też kolejny podmiot, który nabył odpady w celu ich dalszej odsprzedaży.

Co nie jest odpadem?

Pewne produkty, choć mogą wydawać się odpadami, nie podlegają oznaczeniu GTU_05:

• Produkty uboczne – czyli przedmioty lub substancje powstałe w procesie produkcji, których celem nie była ich produkcja, ale:

           - mogą być dalej wykorzystywane,
           - są gotowe do użycia bez dalszego przetwarzania (poza typowymi działaniami przemysłowymi),
           - są elementem procesu technologicznego,
           - spełniają wymagania dotyczące bezpieczeństwa, ochrony środowiska i zdrowia.

• Rzeczy używane – sprzedaż sprzętu używanego, który działa i nie został zaklasyfikowany jako odpad, nie wymaga stosowania GTU_05.
• Towary przetworzone z odpadów – jeśli odpad został poddany takiej obróbce, że zmienił swój charakter (np. z makulatury powstały nowe pojemniki), to powstały produkt nie jest już odpadem i nie podlega GTU_05.